Barduloak? Ze Bardulo?

Barduliarrak antzinan Euskal Herriko tribuetako
bat ziren, Gipuzkoako gune batzuetan bizi zirenak.
Ptolomeoren hitzetan, gaur egungo ia Gipuzkoa osoan
eta Arabako ekialdean bizi ziren, ekialdeko baskoien
eta mendebaldeko karistiarren arteko lurraldean.
Tito Livio, Estrabon eta lehen aipaturiko Ptolomeo
geografo, historialari eta berriemaile erromatarrek
antz handiko izen desberdinez aipatu zituzten
barduliarrak (Bardyétai izena emanez).

Estrabonek ematen dituen berrien arabera, barduliarrak euskaraz hitz egiten zuten; gehienbat, abelazkuntzatik eta fruituak biltzetik bizi ziren; emakumezkoak paper garrantzitsua jokatzen zuen haien gizartean eta, familiartean bezala, dantzak eta bazkariak elkarrekin egiten zituzten; adineko pertsonenganako begirune handia omen zuten. Gerlariek bere buruaz beste egiten zuten haginaren hosto pozointsuak hartuz etsaiak ez harrapatzeko. Gipuzkoako armarrian haginak agertzen dira, honen oroimenez. Horrez gain armarri horretan "Fidelissima Bardulia Nunquam Superata" inskripzioa ageri da.

Beraien jatorriari begira hipotesi nagusia jatorri
zeltiberoa zutenekoa da, autrigoi eta karistiarrekin
batera. Ez da uste beraz, baskoien gertukoak
zirenik. Hauek Bidasoatik ekialdera bizi ziren eta
barduloak mendebaldera. Hala ere muga eta datu
hauen zehaztasuna zalantzan jar daiteke, kronista
erromatarren datuak ez bait dira batere zehatzak. Hala ere
erromatarren inperioa erori zenerako ia ez zegoen
ezberdintasunik baskoien eta gainontzeko "euskal-tribuen"
artean eta baskoi deituak izan ziren guztiak.

Geroago, VI. eta VII. mendeetan izen honekin ezagutu zen
ondoren Gaztelako erresuma izango zen lurraldea, eta gaur
egun berriz, esan beharrik ez dago zer den Bardulia... eta ez dakienak
eman dezala Zumaiatik buelta bat Otsailak 20an...